Σύμφωνο Συμβίωσης

Το σύμφωνο συμβίωσης είναι μία συμφωνία δύο φυσικών προσώπων ανεξαρτήτως φύλου, με την οποία ρυθμίζουν τη συμβίωσή τους, χωρίς να συνάπτουν γάμο με την τυπική έννοια του όρου. Η συμφωνία αυτή υπογράφεται, μόνο αυτοπροσώπως, από τους δύο συμβαλλομένους, ενώπιον συμβολαιογράφου και η ισχύς της συμφωνίας, κατά τη ρητή πρόβλεψη του νομοθέτη, αρχίζει από την κατάθεση αντιγράφου του συμβολαιογραφικού εγγράφου στο ληξίαρχο του τόπου κατοικίας τους, το οποίο καταχωρείται σε ειδικό βιβλίο του Ληξιαρχείου (άρθρο 1 Ν. 4356/2015).

Για τη σύναψη του συμφώνου συμβίωσης απαιτείται πλήρης δικαιοπρακτική ικανότητα, δηλαδή τα συμβαλλόμενα μέρη να έχουν την ικανότητα να συνάπτουν νομικά έγκυρες και κατ’ επέκταση δεσμευτικές συμβατικές σχέσεις. Όσον αφορά στο επώνυμο, αυτό δεν μεταβάλλεται λόγω του συμφώνου και ο καθένας έχει τη διακριτική ευχέρεια, εφόσον συγκατατίθεται ο άλλος, να χρησιμοποιεί στις κοινωνικές σχέσεις το επώνυμο του άλλου ή να το προσθέτει στο δικό του (άρθρο 3).

Ως προς τις έννομες συνέπειες του συμφώνου, οι σημαντικότερες είναι οι εξής:

α) ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΠΑΤΡΟΤΗΤΑΣ- ΕΠΩΝΥΜΟ ΤΕΚΝΟΥ (άρθρα 9-10): Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του Συμφώνου Συμβίωσης ή εντός τριακοσίων ημερών από τη λύση ή την ακύρωση του συμφώνου, τεκμαίρεται – μπορεί βέβαια να ανατραπεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση – ότι έχει πατέρα τον άνδρα με τον οποίο η μητέρα κατάρτισε το σύμφωνο. Ουσιαστικά, με το τεκμήριο αυτό εισάγεται ένας τρόπος αυτόματης αποκατάστασης της συγγένειας με τον πατέρα – εφόσον δηλαδή το ζευγάρι έχει υπογράψει σύμφωνο, υπάρχει τεκμήριο πατρότητας- χωρίς να χρειαστεί εκούσια πράξη αναγνώρισης, όπως στην ελεύθερη συμβίωση. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι η ακύρωση του συμφώνου δεν επηρεάζει την πατρότητα των τέκνων.

Το τέκνο που γεννήθηκε φέρει το επώνυμο που επέλεξαν οι γονείς του με κοινή και αμετάκλητη δήλωσή τους, που περιέχεται στο σύμφωνο ή σε μεταγενέστερο συμβολαιογραφικό έγγραφο πριν από τη γέννηση του πρώτου τέκνου. Αν η δήλωση παραλειφθεί, το τέκνο θα έχει σύνθετο επώνυμο, αποτελούμενο από το επώνυμο και των δύο γονέων του. Αξίζει να σημειωθεί ότι το επώνυμο που επιλέγεται είναι κοινό για όλα τα τέκνα και είναι υποχρεωτικά το επώνυμο του ενός από τους γονείς ή συνδυασμός των επωνύμων τους. Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερα από δύο επώνυμα.

β) ΓΟΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ (άρθρο 11): Η γονική μέριμνα του τέκνου που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του συμφώνου συμβίωσης ή μέσα σε 300 μέρες από τη λύση ή την ακύρωση του συμφώνου, ανήκει στους δύο γονείς και ασκείται από κοινού. Οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα για τη γονική μέριμνα των τέκνων που κατάγονται από γάμο εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση αυτή (άρθρα 1510 -1514 ΑΚ).

γ) ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ (άρθρο 8): Για το κληρονομικό δικαίωμα του ενός μέρους σε περίπτωση θανάτου του άλλου μέρους, ισχύει η αναλογική εφαρμογή των διατάξεων του ΑΚ που αφορούν τους συζύγους. Δηλαδή ο/η επιζών/επιζώσασα σύντροφος αποκτά κληρονομικό δικαίωμα με την εξ αδιαθέτου διαδοχή. Ωστόσο, κατά την κατάρτιση του συμφώνου το κάθε μέρος μπορεί να παραιτηθεί από το δικαίωμά του στη νόμιμη μοίρα, εφόσον το επιθυμεί.


Ποιες είναι οι διαφορές του πολιτικού γάμου με το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης;

Τρόπος Σύναψης: Ο γάμος συνάπτεται μετά την γνωστοποίηση του με αγγελία, με προφορική δήλωση ενώπιον δημάρχου με την παρουσία δύο μαρτύρων, κατόπιν άδειας του δημάρχου. Το σύμφωνο συνάπτεται με συμβολαιογραφική πράξη και για να ισχύει πρέπει να καταχωρηθεί στο ληξιαρχείο.

Επώνυμο: Στον γάμο οι σύζυγοι μπορούν να προσθέτουν ληξιαρχικά στο επώνυμό τους το επώνυμο του συζύγου. Το σύμφωνο συμβίωσης δεν μεταβάλλει το επώνυμο των μερών, αν και κάθε μέρος μπορεί να χρησιμοποιεί άτυπα το επώνυμο του συντρόφου του μετά τη συγκατάθεση του τελευταίου.

Τεκνοθεσία – επώνυμο παιδιών: Ενώ σύζυγοι έχουν δικαίωμα από κοινού τεκνοθεσίας, για το σύμφωνο συμβίωσης αυτό δεν προβλέπεται ρητά, αλλά μπορεί να υποστηριχθεί ότι εφαρμόζεται κατ’ αναλογία αυτή η διάταξη μαζί με τις άλλες διατάξεις που ισχύουν αναλογικά και διέπουν τις σχέσεις συζύγων. Το επώνυμο των παιδιών που γεννιούνται κατά τη διάρκεια του συμφώνου συμβίωσης ή μέσα σε 300 ημέρες από τη λύση ή την ακύρωσή του, είναι εκείνο που επέλεξαν οι γονείς με κοινή και αμετάκλητη δήλωσή τους, που περιέχεται στο σύμφωνο ή σε μεταγενέστερο συμβολαιογραφικό έγγραφο πριν από τη γέννηση του πρώτου παιδιού.

Κληρονομικό δικαίωμα: Ως προς το κληρονομικό δικαίωμα των μερών του συμφώνου εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα που αφορούν τους συζύγους. Κατά την κατάρτιση του συμφώνου το κάθε μέρος μπορεί να παραιτηθεί από το δικαίωμά του στη νόμιμη μοίρα.

Λύση: Ο γάμος λύεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Το σύμφωνο λύεται α. με συμβολαιογραφική πράξη,  β. με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση, εφόσον έχει επιδοθεί προηγουμένως με δικαστικό επιμελητή πρόσκληση για συναινετική λύση στο άλλο μέρος και έχουν παρέλθει τρεις μήνες από την επίδοση, και γ. αυτοδικαίως, αν συναφθεί γάμος μεταξύ των μερών.

Ακύρωση:  Ο εισαγγελέας μπορεί να ακυρώσει με αγωγή του γάμο για συγκεκριμένους λόγους που προβλέπονται στο νόμο. Το σύμφωνο συμβίωσης μπορεί να το προσβάλλει “αν αντίκειται στη δημόσια τάξη”. Να σημειωθεί ότι δεν επιτρέπεται η σύναψη συμφώνου συμβίωσης α) αν υπάρχει γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης των ενδιαφερόμενων προσώπων ή του ενός από αυτά, β) μεταξύ συγγενών εξ αίματος σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και εκ πλαγίου μέχρι και τον τέταρτο βαθμό, καθώς και μεταξύ συγγενών εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή απεριόριστα, και γ) μεταξύ εκείνου που υιοθέτησε και αυτού που υιοθετήθηκε. Για τη σύναψη συμφώνου συμβίωσης, τέλος, απαιτείται ΠΛΗΡΗΣ δικαιοπρακτική ικανότητα, κάτι που δεν ισχύει για τον γάμο.

Διατροφή:  Για τη διατροφή μετά τη λύση του συμφώνου εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τη διατροφή μετά το διαζύγιο, εκτός αν τα μέρη παραιτηθούν από το σχετικό δικαίωμα κατά την κατάρτιση του συμφώνου.

___________

Το δικηγορικό μας γραφείο αναλαμβάνει με συνέπεια και εμπιστευτικότητα να σας παρέχει κάθε νομική υπηρεσία, η οποία σχετίζεται με το θεσμό του συμφώνου συμβίωσης και ειδικότερα αναλαμβάνουμε:

  • Τη παροχή γνωμοδότησης επί υφισταμένων συμφώνων συμβίωσης όσον αφορά ανακύπτοντα επί αυτών θέματα
  • Το πλήρη προέλεγχο και παροχή γνωμοδότησης πριν την υπογραφή οποιουδήποτε συμφώνου συμβίωσης
  • Τη σύνταξη συμφώνου συμβίωσης με γνώμονα την εξυπηρέτηση και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων, των αξιώσεων και των συμφερόντων των μερών 
  • Τη νόμιμη εκπροσώπηση και παράσταση σας ενώπιον συμβολαιογράφου
  • Τη πλήρη νομική κάλυψη όλων των ζητημάτων των προερχόμενων εκ του συμφώνου συμβίωσης κατά τη διάρκεια ισχύος του 
  • Τη διαδικασία λύσης συμφώνου συμβίωσης